© Iwan Nikolajewitsch Kramskoj
Over sprookjes in de opera en het ballet

Toverkunst

Wat drijft serieuze kunstenaars ertoe om sprookjes op het toneel te zetten? En waarom is de toverkracht van die volksverhalen ook in onze tijd nog niet uitgewerkt? Een lezing van cultuurhistoricus Joep Leerssen over de achtergronden en aantrekkingskracht van sprookjes in de opera en het ballet. Inleiding en moderatie: Diederik Burgersdijk.

De operatraditie staat bol van sublieme, tragische thema’s – denk aan titels als Otello, Siegfried, Tosca, La traviata en Carmen. Maar sinds Webers Der Freischütz bestaat er ook een serieuze traditie die gebaseerd is op volksverhalen; en zelfs op dat soort volksverhalen dat in de negentiende eeuw graag aan kinderen werd verteld: sprookjes. Met name in de Russische traditie werd de ‘sprookjesopera’ geliefd bij componisten uit de generatie van Rimsky-Korsakov. Ook balletten als De notenkraker en Het zwanenmeer ontlenen hun stof hieraan.

Nationale Opera en Ballet thematiseren deze traditie in hun programmering van dit seizoen. In deze lezing verkent cultuurhistoricus Joep Leerssen het belang van magisch denken en artistiek enchantment in een post-romantische, moderniserende wereld. Moderator: Diederik Burgersdijk.
Let op: Locatie: Odeonzaal, Nationale Opera & Ballet.

Reserveer je tickets hier: https://www.operaballet.nl/nationale-opera-ballet/2022-2023/toverkunst#tickets

Over de sprekers

Joep Leerssen is literatuurhistoricus en emeritus hoogleraar Europese Studies aan de UvA. Hij is een internationaal erkende autoriteit op het gebied van nationale identiteitsvorming en Spinoza-laureaat. Leerssen is de auteur van onder meer National Thought in Europe (3e ed. 2018) en De Bronnen van het Vaderland (3e ed. 2015) en hoofdredacteur van de Encyclopedia of Romantic Nationalism in Europe (2e ed. 2022).

Diederik Burgersdijk is moderator bij SPUI25. Hij doceert Latijn en Oude Geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Hij is als gastonderzoeker verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, en aan het Radboud Institute for Culture and History (RICH) te Nijmegen. Bij Athenaeum, Polak & Van Gennep verschenen zijn boeken De Macht van de Traditie. Het keizerschap van Augustus en Constantijn (2016) en De Sluipwesp en de Leliën. Geloof en ongeloof in de klassieken (2018) en Gymnasium. Geschiedenis van een eliteschool (2022). In 2020 verscheen zijn eerste vertaling vanuit het Latijn, in samenwerking met Peter Burgersdijk en Richard Haasen: Cornelius Nepos. Macht en moraal, nagelaten werk.

Gerelateerde programma’s
22 01 26
Een avond met Josephine Quinn

Deze avond ontvangen we de Britse historicus en bestsellerauteur Josephine Quinn. Zij zal spreken over haar nieuwste boek Het Westen, waarin zij het traditionele verhaal over onze westerse beschaving herziet.

Datum
Donderdag 22 jan 2026 20:00 uur
Locatie
Aula
Entree
Toegang vanaf12.50
09 09 25
Book launch Mieke Bal
Moments of Meaning-Making

With Moments of Meaning-Making, cultural theorist, video artist, and writer Mieke Bal has written her 50th book. This remarkable work, published by Valiz, is both her most personal and her most associative – an ABC of concepts, memories, and reflections shaped by a life of teaching, writing, making, and thinking.

Datum
Dinsdag 9 sep 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25
25 06 25
Op zoek naar woorden in de psychiatrie
Taal grijpt altijd in

De taal die we gebruiken beïnvloedt ons begrip van psychisch lijden. In het pas verschenen Taal grijpt altijd in belicht Bram de Ridder, psychiater en schrijver, de risico’s van stoornistaal en stoornisdenken voor de samenleving en zoekt hij naar een andere benadering: naar taal die ruimte schept en openstaat voor het ongekende. Vanavond gaat hij onder leiding van Robin Goudsmit in gesprek met Sanneke de Haan en Arthur Eaton. De ideeën worden omlijst door muziek van Margot Stam en poëzie van Yasmin Namavar.

Dit programma is volgeboekt, kijk mee met de livestream. 

Datum
Woensdag 25 jun 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25